Sortimentstuin in Zenderen bij theehuis de Karmeliet
Als Vanouds-tuin en wilde groei
in deze tuin staan vaste planten die al heel lang worden gebruikt voor dagelijks gebruik. Voor dat er chemie was moest er ook al gekleurd worden; toen met planten. Of gewassen. Zelfs geneesmiddelen kwamen van planten. In deze tuin een selectie van deze nuttige planten; hieronder een lijst van de namen en het gebruik van de planten.
Vak 1; Symbolische planten
Vak 2: verfplanten
Vak 3 ; blauwe verfplanten
Blauwe kleurstof werd vroeger gewonnen uit de Wede (Isatis tinctoria) de enige bron van natuurlijk blauw die bij ons inheems is. Wede was al bekend in Egypte, in ieder geval rond 200 v. Chr., mogelijk zelfs al 1000 v. Chr. De Wedecultuur stortte volledig in toen de Portugezen, en later de Nederlanders en Engelsen, indigo uit India naar Europa begonnen te brengen. Deze indigo is een stof uit de Indigostruik en is chemisch identiek aan de kleur van Wede. Indigo bevat echter dertig keer zoveel kleurstof en is dus veel goedkoper.
indigo; komt uit Indiavlierbesberedruif
Vak 4 ; planten voor huishoudelijk gebruik
4.01 Monnikspeper of Kuisheidsboom; de gedroogde vruchtjes temperen de libido en helpen de menstruatie te regelen4.02 Egelantier; cosmetisch, medicinaal, versiering, parfum, rozenolie, rozenwater4.03 Grote Engelwortel; tot poeder vermalen wortel helpt het bestrijden van luis en ander ongedierte; was ook medicinaal (anti-pest)4.04 Lievevrouwebedstroo; gebruikt als matrasvulling, en in de linnenkast als mottenafweer. Medicinaal voor het vergemakkelijken van de bevalling.4.05 boerenwormkruid; bestrijding van vlooien, luizen en ingewandswormen, anti-mier4.06 Huislook ; verlicht bij wespesteken en brandnetelblaren4.07 Salie; tussen linnengoed, anti-insecten, ook voor desinfectie door verbranding/rook4.08 Venkel ; zaadjes onderdrukken hongergevoel4.09 Zeepkruid; wortels gebruikt om wasgoed te bleken, en het verwijderen van vlekken4.10 Thijm; zaden trekken insecten aan, helpen bij het afweren van motten4.11 Rozemarijn; ruikt lekker, maar ook voor afweren insecten, motten 4.12 Lavendel; geurbuidels in linnenkast om wasgoed fris te houden
extra in kader van Borns textiel hebben we twee vakken met vlas:
Vak 5; bier-planten
5.01 Hop5.02 duizendblad
Hop is de smaakmaker voor bier, al vanaf de 14e eeuw. Ook gebruikt als verfplant (knoppen voor groen)
Duizendblad werd gebruikt voordat hop werd ontdekt.
Vak 6; touw en papier-planten
6.02 vezels van de stokroos werden gebruikt voor het maken van papier6.03 Groot Kaasjeskruid; vezels uit de stalen is grondstof voor o.a. touw, textiel en papier6.01 Grote Kaardenbol, de uitgebloeide bloemhoofden werden gebruikt voor het opruwen van wol6.01 uitgebloeide bloemhoofd van de Kaardenbol
bijzondere bomen
zwarte moerbei ( heeft het moeilijk vanwege de droogte)bruidsbloemzakdoekjes boom of vaantjesboomzeven zonen boom